Asliye Ceza Mahkemesi ve Görevi

Terör suçlar?, örgüt faaliyetleri çerçevesinde i?lenen suçlar ve cinsel dokunulmazl??a kar?? i?lenen suçlardan mahkum olanlar, mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmas?na karar verilenler ile disiplin veya tazyik hapsine mahkum olanlar, infaz ertelemesinden faydalanamazlar. 5271 say?l? Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “Ba?lant?l? suçlarda yetki” ba?l?kl? 16. Maddesinin ikinci f?kras?na göre, “Ba?lant?l? ceza davalar?n?n de?i?ik mahkemelerde bak?lmas?na ba?lanm?? olursa, Cumhuriyet savc?lar?n?n istemlerine uygun olmak ko?uluyla, mahkemeler aras?nda olu?acak uyu?ma üzerine, bu davalar?n hepsi veya bir k?sm? bu mahkemelerin birinde birle?tirilebilir”. Görülece?i üzere hükümde; “Cumhuriyet savc?lar?n?n istemlerine uygun olmak ko?uluyla” ibaresine yer verildi?inden, cumhuriyet savc?s?n?n birle?tirme yönünde talebi olmad??? sürece dava dosyalar?n? ba?lant? oldu?undan bahisle mahkemelerden birisinde birle?tirilmesi mümkün de?ildir. Çünkü kanun koyucu, cumhuriyet savc?lar?n?n bu konu ile ilgili istemlerini dosyalar?n birle?tirilmesinin ön ?art? olarak aram??t?r. Cumhuriyet savc?s?n?n birle?tirme yönünde istemi olmad?kça, her iki mahkemenin birle?tirme yönünden uyu?mas?n?n bir önemi olmayacakt?r. Yer bak?m?ndan yetki kurallar?; yarg? çevrelerinin, ülke mahkemeleri aras?nda co?rafi olarak da??l?m?n? ifade ederek, kovu?turmaya konu suçun hangi yer mahkemesinde görülmesi gerekti?i sorununu çözümler. Bu bölünme uyar?nca her mahkemenin yetkisi, kendisine dü?en co?rafi alanla, bir ba?ka ifadeyle yarg? çevresi ile s?n?rl?d?r. Ceza ve disiplin yarg?lamalar?n?n birlikte yürütülmesi hususu tart???lmadan önce, “memur” kavram?na aç?kl?k getirmek yerinde olacakt?r, çünkü ülkemizde “memur” kavram?n?n mevzuatta farkl? tan?mlar?n? görmek mümkündür.

• “Mal sahibi” olarak kabul edilen kat malikinin, dairede malikin birden fazla olmas? halinde temsil edenin veya mal sahibini temsil edenin bina yönetimini ve kat malikleri kurulunun kararlar? ile ilgili kurulda oy kullanma ve dava haklar? zaten vard?r.
• Mali hukuk; vergi (gelir) hukuku, harcama (gider) hukuku ve bütçe hukuku olmak üzere üç alt s?n?fland?rmaya ayr?l?r.
• Harcanabilecek tutar?n Cumhurba?kanl??? kararnamesiyle a??labilece?ine dair bütçe kanununa hüküm konulamaz.

Bu kararnameler Resmi Gazetede yay?mlan?r ve ayn? gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onay?na sunulur. Bunlar?n Meclisce onaylanmas?na ili?kin süre ve usul içtüzükte belirlenir. Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterli?inin te?kilat? ve görevleri Cumhurba?kanl??? kararnamesiyle düzenlenir. Millî Güvenlik Kurulu; Devletin millî güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanmas? ile ilgili al?nan tavsiye kararlar? ve gerekli koordinasyonun sa?lanmas? konusundaki görü?lerini Cumhurba?kan?na bildirir. Kurulun, Devletin varl??? ve ba??ms?zl???, ülkenin bütünlü?ü ve bölünmezli?i, toplumun huzur ve güvenli?inin korunmas? hususunda al?nmas?n? zorunlu gördü?ü tedbirlere ait kararlar Cumhurba?kan?nca de?erlendirilir. 116 nc? madde gere?ince seçimlerin yenilenmesine karar verildi?inde Bakanlar Kurulu çekilir ve Cumhurba?kan? geçici Bakanlar Kurulunu kurmak üzere bir Ba?bakan atar. Bakanlar Kurulu üyelerinden milletvekili olmayanlar; 81 inci maddede yaz?l? ?ekilde Millet Meclisi önünde andiçerler ve bakan s?fat?n? ta??d?klar? sürece milletvekillerinin tâbi olduklar? kay?t ve ?artlara uyarlar ve yasama dokunulmazl???na sahip bulunurlar. Bunlar Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri gibi ödenek ve yolluk al?rlar. Bakanlar Kurulunun program?, kurulu?undan en geç bir hafta içinde Ba?bakan veya bir bakan taraf?ndan Türkiye Büyük Millet Meclisinde okunur ve güvenoyuna ba?vurulur. Güvenoyu için görü?meler, program?n okunmas?ndan iki tam gün geçtikten sonra ba?lar ve görü?melerin bitiminden bir tam gün geçtikten sonra oylama yap?l?r. Gensoru görü?meleri s?ras?nda üyelerin veya gruplar?n verecekleri gerekçeli güvensizlik önergeleri veya Bakanlar Kurulunun güven iste?i, bir tam gün geçtikten sonra oylan?r. Gündeme alma karar?yla birlikte, gensorunun görü?ülme günü de belli edilir; ancak, gensorunun görü?ülmesi, gündeme alma karar?n?n verildi?i tarihten ba?layarak iki gün geçmedikçe yap?lamaz ve yedi günden sonraya b?rak?lamaz.

Kanaatimizce arama, sadece elle d??tan, elbise ve sair e?yada yap?lacak aramay? de?il, X-ray, dedektör, duyarl? kap? gibi teknik cihazlarla yap?lan aramay? da kapsar\. Burada oyna ve unutulmaz deneyimler ya?a paribahis\. Teknik cihazlarla yap?lan bu aramalar da, “tarama” ad? ile me?rula?t?r?lamaz. Aynen do?rudan ortam veya uzaktan cihazla veya telefonun dinlenmesinde bunlar?n tümünün “dinleme” say?lmas? gibi, ister elle ve isterse cihazla yap?ls?n, bir kimsenin üzerinde veya yan?nda bulunan e?yas?n?n kontrolünü öngören usuller de “arama” olarak nitelendirilmelidir. Yarg? mensubu olan hakim ve savc?lar?n ba??ms?zl?k ve tarafs?zl?klar?n?n esasl? dayana??n? özlük haklar? ve mesleki güvenceleri olu?turur. Ancak Ülkemizde yarg? ba??ms?zl??? ve tarafs?zl???, genelde sözlerde ve hatta yaz?l? metinlerde kal?r. Bunun, ba?ta hukuk kültürü bozuklu?u olmak üzere birçok sebebi olabilmektedir. Yarg? üzerinden güç sava??, siyasi hesapla?malar, gücü elinde tutma, bir yerlere gelebilme veya bir yerlerde kalabilme, bask?dan kurtulma, denetimden ve gözden uzak kalma, siyasi iktidar?n müdahale ve yönlendirme iste?i, mesleki dayan??ma eksikli?i, bu sebepler aras?nda say?labilir. Maddesine göre;”Suçun olu?mas? kast?n varl???na ba?l?d?r. Kast, suçun kanuni tan?m?ndaki unsurlar?n bilerek ve istenerek gerçekle?tirilmesidir. 5237 say?l? Türk Ceza Kanunu’nun “Mal?n de?erinin az olmas?” ba?l?kl? 145. Maddesine göre, “H?rs?zl?k suçunun konusunu olu?turan mal?n de?erinin azl??? nedeniyle, verilecek cezada indirim yap?labilece?i gibi, suçun i?leni? ?ekli ve özellikleri de gözönünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir”.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Ba?kanl??? bu karar?n gere?ini derhal yerine getirip Genel Kurula bilgi sunar. Anayasa de?i?ikliklerine ili?kin kanunlar?n halkoyuna sunulmas?, Cumhurba?kan?n?n halk taraf?ndan seçilmesi i?lemlerinin genel yönetim ve denetimi de milletvekili seçimlerinde uygulanan hükümlere göre olur. Vatanda?lar ve kar??l?kl?l?k esas? gözetilmek kayd?yla Türkiye’de ikamet eden yabanc?lar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve ?ikâyetleri hakk?nda, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yaz? ile ba?vurma hakk?na sahiptir. Vergi, resim, harç ve benzeri malî yükümlülüklerin muafl?k, istisnalar ve indirimleriyle oranlar?na ili?kin hükümlerinde kanunun belirtti?i yukar? ve a?a?? s?n?rlar içinde de?i?iklik yapmak yetkisi Cumhurba?kan?na verilebilir. Siyasi partilerin faaliyetleri, parti içi düzenlemeleri ve çal??malar? demokrasi ilkelerine uygun olur. Siyasi partilerin tüzük ve programlar? ile eylemleri, Devletin ba??ms?zl???na, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlü?üne, insan haklar?na, e?itlik ve hukuk devleti ilkelerine, millet egemenli?ine, demokratik ve lâik Cumhuriyet ilkelerine ayk?r? olamaz; s?n?f veya zümre diktatörlü?ünü veya herhangi bir tür diktatörlü?ü savunmay? ve yerle?tirmeyi amaçlayamaz; suç i?lenmesini te?vik edemez. Seçim kanunlar?, temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini ba?da?t?racak biçimde düzenlenir. Sendikalar üzerindeki Devletin idarî ve malî denetimi ile gelir ve giderleri, üye aidat?n?n sendikaya ödenme ?ekli kanunla düzenlenir.

Madde 35 – Bu Kanun yay?m? tarihinde yürürlü?e girer ve halkoylamas?na sunulmas? halinde tümüyle oylan?r. A) Hâkimler ve Savc?lar Kurulunca adli veya idari yarg?da hâkim veya savc? olarak atanabilirler. Anayasa Mahkemesi üyeli?ine aday gösteren kurumlar?n halen mevcut üyeleri ile kendi kontenjanlar?ndan seçilmi? yedek üyeler, tamamlama seçiminde göz önünde bulundurulur. GEÇ?C? MADDE 10- Mahallî idare seçimleri en geç Türkiye Büyük Millet Meclisinin ilk toplant?s?n? izleyen bir y?l içinde yap?l?r. 3 Kânunuevvel 1934 tarihli ve 2596 say?l? Baz? Kisvelerin Giyilemeyece?ine Dair Kanun. Ormanlar?n tahrip edilmesine yol açan siyasî propaganda yap?lamaz; münhas?ran orman suçlar? için genel ve özel af ç?kar?lamaz. MADDE 167- Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalar?n?n sa?l?kl? ve düzenli i?lemelerini sa?lay?c? ve geli?tirici tedbirleri al?r; piyasalarda fiilî veya anla?ma sonucu do?acak tekelle?me ve kartelle?meyi önler. Vergi, benzeri malî yükümlülükler ve ödevler hakk?nda Dan??tay ile Say??tay kararlar? aras?ndaki uyu?mazl?klarda Dan??tay kararlar? esas al?n?r. Di?er mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi aras?ndaki görev uyu?mazl?klar?nda, Anayasa Mahkemesinin karar? esas al?n?r. Anayasa de?i?ikli?inde iptale, siyasî partilerin kapat?lmas?na ya da Devlet yard?m?ndan yoksun b?rak?lmas?na karar verilebilmesi için toplant?ya kat?lan üyelerin üçte iki oy çoklu?u ?artt?r. Siyasî partilere ili?kin dava ve ba?vurulara, iptal ve itiraz davalar? ile Yüce Divan s?fat?yla yürütülecek yarg?lamalara Genel Kurulca bak?l?r, bireysel ba?vurular ise bölümlerce karara ba?lan?r.

Her iki suç yönünden kanun koyucu; sahtecilik suçunun maddi unsuru olarak aldatacak ?ekilde ibaresine yer vererek, belgenin i?fal, yani aldatma kabiliyetinin olup olmad???n?n hakim taraf?ndan incelenip tespit edilmesini aram??t?r. Burada belgenin sahteli?i iddias? ile ilgili bilirki?i incelemesine tabi tutulmas? ba?ka, sahte belgenin aldatma yetene?ine sahip olup olmad??? ile ilgili hakim taraf?ndan ç?plak gözle inceleme yap?larak, bunun tutanak alt?na al?nmas? ba?kad?r. Sahte bir belgenin i?fal kabiliyetine sahip olup olmad???na dair inceleme, bir maddi vaka incelemesi olarak ilk derece veya istinaf mahkemeleri taraf?ndan yap?lmal?d?r. Sahte belgenin aldat?c?l?k kabiliyeti ile ilgili inceleme yap?lmad??? takdirde; suçun sübutu ile ilgili de?il de, unsuru yönünden bir eksiklik ortaya ç?kacakt?r. Bu eksikli?in temyiz mercii olan Yarg?tay taraf?ndan giderilmemesi gerekir. Temyiz mercii s?fat? ile Yarg?tay; sahte bir belgenin i?fal kabiliyetini haiz olup olmad??? ile ilgili incelemenin hakim taraf?ndan yap?l?p yap?lmad???n? tespiti durumda, bu eksikli?i kendisi inceleme yapmak suretiyle tamamlamamal?, 5271 say?l? Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 288. F?kras?nda bir temyiz nedeni olarak gösterilen bir hukuk kural?n?n uygulanmamas? sebebiyle bozup dosyay? ilgili yarg? merciine göndermelidir. TCK’da suç tiplerine özel hükümler k?sm?nda bir hüküm halinde yer verilirken, hakaret suçunda farkl? olarak suç 125. Maddede tan?mlanm??, devam? maddelerinde ise hakaret suçu ile ilgili de?erlendirilmesi gereken belirli durumlara ili?kin özel düzenlemelere yer verilmi?tir. TCK m.125 hükmünde hakaret suçu tan?mlan?rken, TCK m.126’da hakaret suçunun ma?durunun belirlenmesine ili?kin düzenleme öngörülmü?, 127.

Bu yaz?m?zda incelenecek hukuki sorun; ceza muhakemesi sürecinin kanun yollar? a?amas?nda sadece san???n lehine kanun yoluna ba?vurmas? ile gündeme gelen aleyhe bozma yasa??n?n kapsam?n?n, yaln?zca ceza miktar? ile mi s?n?rl? oldu?u, yoksa bu yasa??n ceza d???nda san???n aleyhine sonuç do?urabilecek di?er yapt?r?m ve kurallar? da kapsay?p kapsamad???d?r. 2559 say?l? Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nda “genel arama” kavram? bulunmay?p, sadece “önleme aramas?” vard?r. Uygulamada polis veya jandarman?n, Kanunda öngörülen usule uygun olmayan ve elde edilen delillerin hukuka ayk?r? say?lmas?na yol açan i?lemleri gerçekle?tirdi?i görülmektedir. Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Milleti Aral?k ay?n?n üçüncü haftas?nda Türk Liras?, Dolar ve Euro üzerinden deyim yerinde ise bir kas?rga ya?ad?. Serbest piyasa düzenini benimsemi? sosyal hukuk devletinde; özellikle son birkaç ayd?r döviz kuru, enflasyon ve faiz üçgeninde ya?ananlar? anlamland?rmak pek mümkün de?ildir. 5271 say?l? Ceza Muhakemesi Kanunu m.170/2 uyar?nca cumhuriyet savc?s?; soru?turma a?amas?nda toplanan delillerin, suçun i?lendi?i hususunda yeterli ?üphe olu?turmas? halinde kamu davas?n? açabilmek için iddianame düzenlemek zorundad?r. A?a??da polisin durdurma ve arama yetkisi ile ilgili yapt???m?z aç?klamalar, 2559 say?l? Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu m.25 atf? ile jandarma ve 7245 say?l? Çar?? ve Mahalle Bekçileri Kanunu’nun “Durdurma ve kimlik sorma” ba?l?kl? 7. Maddesi uyar?nca çar?? ve mahalle bekçileri bak?m?ndan da geçerlidir. Polis, jandarma ve bekçi bir bütünde “kolluk” olarak tan?mlayabiliriz. Türkiye Cumhuriyeti’nin bir hukuk devleti oldu?unda ve “kuvvetler ayr?l???” ilkesini benimsedi?inde tart??ma bulunmamaktad?r. Anayasa m.2’de hukuk devleti, m.9’da “kuvvetler ayr?l???” ilkesi, m.11’de Anayasan?n ba?lay?c?l??? ve üstünlü?ü, m.138/4’de de yarg? kararlar?na herkesin uymak zorunda oldu?u aç?kça ifade edilmi?tir. Tüm bu ilke, esas ve hükümler; hukuk güvenli?i hakk? ba?ta olmak üzere, “e?itlik” ve “adalet” ilkelerinin de güvencesini olu?turur.

Ba?bakan, Cumhurba?kan?nca, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri aras?ndan atan?r. Bakanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya milletvekili seçilme yeterli?ine sahip olanlar aras?ndan Ba?bakanca seçilir ve Cumhurba?kan?nca atan?r; gerekti?inde Ba?bakan?n önerisi üzerine Cumhurba?kan?nca görevlerine son verilir. Geçici Madde – A) Bu Kanunun 24 üncü maddesi ile Anayasan?n 67 nci maddesine son f?kra olarak eklenen hüküm bu Kanunun yürürlü?e girmesinden sonra yap?lacak ilk genel seçimde uygulanmaz. Anayasan?n de?i?tirilmesi hakk?ndaki tekliflerin görü?ülmesi ve kabulü, bu maddedeki kay?tlar d???nda, kanunlar?n görü?ülmesi ve kabulü hakk?ndaki hükümlere tâbidir. Kald?r?lan askerî yarg? mercilerinde görülmekte olan dosyalardan; kanun yolu incelemesi a?amas?nda olanlar ilgisine göre Yarg?tay veya Dan??taya, di?er dosyalar ise ilgisine göre görevli ve yetkili adli veya idari yarg? mercilerine dört ay içinde gönderilir. GEÇ?C? MADDE 14-Sendikalar?n gelirlerini Devlet bankalar?nda muhafaza etmelerine ili?kin yükümlülükleri, Anayasan?n yürürlü?e girdi?i tarihten itibaren en geç iki y?l içinde yerine getirilir. MADDE 165- Sermayesinin yar?s?ndan fazlas? do?rudan do?ruya veya dolayl? olarak Devlete ait olan kamu kurulu? ve ortakl?klar?n?n Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi esaslar? kanunla düzenlenir. Kurulun meslekten ç?karma cezas?na ili?kin olanlar d???ndaki kararlar?na kar?? yarg? mercilerine ba?vurulamaz. Yarg?tay Birinci Ba?kan?, birinci ba?kanvekilleri ve daire ba?kanlar? kendi üyeleri aras?ndan Yarg?tay Genel Kurulunca üye tamsay?s?n?n salt ço?unlu?u ve gizli oyla dört y?l için seçilirler; süresi bitenler yeniden seçilebilirler.